محافظت از كودكي كه مورد قلدري قرار گرفته با بازي درماني

بازي درماني يك مداخله موثر و مناسب براي درمان و شناسايي اختلالات كودك و درمان آن مي باشد علاوه بر اين بازي درماني به تخليه انرژي كودك و افزايش آرامش او كمك مي كند. در اين مقاله به بازي درماني براي كمك به كودكي كه مورد قلدري قرار گرفته مي پردازيم.

پيشنهاد مشاور: تكنيك هاي بازي درماني

شواليه و اژدها

مقدمه

چندين سال پيش مراجعين كودكي داشتم كه درگير مشكلات اجتماعي شده بودند و توسط همسالان خود مورد تمسخر شديدي قرار مي گرفتند.

اين كودكان شخصيت قرباني را پذيرفته بودند و راهي براي تغيير اين موقعيت در خود نمي ديدند. آن ها به تمام توصيه ها و نظرات من گوش مي دادند و در پاسخ همه «بله» مي گفتند ولي هيچ كدام را عملي نمي كردند. آن ها در گروه هايي كه يك بزرگسال  تحت نظر قرار داشت خود عمل مي كردند اما نمي توانستند مهارت ها را به محيط بيرون  انتقال دهند. 

اين تكنيك به كودك كمك مي كند تا راهي براي مقابله با مشكلات خود پيدا كند.

منطق

اين تكينك بسيار قوي و موثر است و به كودك نشان مي دهد كه به جاي درگير شدن با نتايج مي تواند راهي براي كنار آمدن و سازش با مشكلات پيدا كرد.

منطق به آن ها مي آموزد كه براي برنده شدن نيازي به بزرگ تر يا قوي تر بودن نيست. اين بازي شباهت زيادي به داستان پردازي دارد براي همين كودكان به خصوص در سنين 6 تا 12 سال به راحتي مي توانند با آن ارتباط برقرار كنند. به خاطر داشته باشيد كه هيچ پاسخ درست و غلطي در اين بازي وجود ندارد و كودك مي تواند تا هرجايي كه تخيلش اجازه مي دهد بازي را ادامه دهد.

فرآيند بازي

در ابتدا درمانگر بايد به كودك بگويد كه قرار است يك بازي جذاب انجام دهند، درمانگر بايد طوري بازي را شرح دهد كه كودك به آن علاقه مند شود:

ما هردو شواليه هايي هستيم كه در قلمرو يك پادشاه زندگي مي كنيم، در اين قلمرو اژدهاي بدي وجود دارند كه مردم را اذيت مي كنند، پادشاه ما را براي  كشتن آن اژدها مي فرستد و  ما بايد شجاع و جسور باشيم زيرا قرار است از جنگ هاي ترسناك و جادوگران زيادي عبور كنيم. ما وظيفه داريم كه به هم كمك كنيم تا مردم عادي را نجات دهيم و نظم و شادي را به كشور برگردانيم. در اين راه هردو به چيزهايي نياز داريم من وسايلي را به تو مي دهم كه احساس مي كنم به آن ها نياز داري و تو هم بايد وسايلي را به من بدهي كه به من كمك كند. ما هردو سه شي داريم و مي توانيم آن ها را به يكديگر قرض دهيم، سپس با موانع و هيولا ها مبارزه مي كنيم.

در اينجا درمانگر مي تواند چيزهايي مثل طناب، پتوي سياه بزرگ، يك ظرف كه در آن آب است (ولي به كودك گفته مي شود عصاره جادويي است) با يك عصا و چيزهاي ديگر به كودك بدهد، كودك هم ممكن است شمشير،چاقو، گرز، پتو و هر چيزي به شما دهد در اينجا بايد از خلاقيت خود استفاده كنيد به طور مثال اگر نمي توانيد اژدها را با شمشير بكشيد بايد از آن عصاره جادويي سر راه او بريزيد تا ليز بخورد و بيفتد.

سعي كنيد تا جايي كه مي توانيد خلاقانه عمل كنيد و به كودك اجازه دهيد در داستان غرق شود، مثلا با شمشير شاخه ها را ببريد و خانه اي چوبي براي اسكان موقت استفاده كنيد يا با استفاده از طناب از ديوار جايي كه اژدها در آن پنهان شده بالا بكشيد و كارهاي ديگر كه مي تواند خلاقيت كودك را تقويت كند و باعث شود كودك نقش شواليه شجاع را بپذيرد.

مي توانيد با توجه به نقش ها داستان را عوض كنيد مثلا اگر در حال بازي با كودك دختري هستيد مي توانيد از پري، تك شاخ و موجوداتي كه او دوست دارد هم در بازي استفاده كنيد.

شايد در جلسه اول كودك علاقه كمي به بازي داشته باشد اما باور كنيد كه به مرور با خلاقيت خود شما را متعجب خواهد كرد، اگر باور نمي كنيد به مثال زير كه تجربه خود من است توجه كنيد:

مراجع كودكي داشتم كه به دليل مشكلات مادرزادي درگير بيماري قلبي بود و در همان روزهاي اول پس از تولد نيز عمل قلب انجام داده بود. به دليل مشكلات قلبي توانايي حضور در بازي هاي گروهي را نداشت و به شدت احساس تنهايي و ناتواني مي كرد و تصور مي كرد كه هرگز نمي تواند مانند كودكان ديگر باشد و دوستي پيدا كند. من از او خواستم كه اين بازي را با هم انجام دهيم او در ابتدا مقاومت مي كرد و مي گفت كه تنها دوست دارد درمورد مشكلاتش صحبت كند و نيازي به بازي ندارد و شايد حتي توانايي انجام آن بازي را نداشته باشد اما به اصرار من بازي كرد و بسيار به آن علاقه مند شد هفته هاي بعد ترجيح داد كه ديگر به بازي به لگو و ساخت اشيا با  خمير بپردازد.

او با ارائه اين بازي به برخي از همسالان خود دوستاني هم پيدا كرده بود كه مانند او علاقه به اين دسته از بازي ها داشتند. اين بازي بچه هايي را كه از نظر فيزيكي و جسماني قوي نيستند را قدرتمند مي سازد و به آن ها اين توانايي را مي دهد تا با موجودي خيالي كه سر راه آن ها قرار گرفته است مبارزه كنند و بدانند كه حق انتخاب دارند و مي توانند با قدرت هوش خود آن ها را شكست دهند.

كاربرد

اين تكنيك بيش تر براي كودكاني استفاده مي شود كه خجالتي، گوشه گير و بدبين هستند و دوره سني خاصي ندارد. كودكاني كه مورد تهديد، آزار و قلدري قرار مي گيرند مي توانند با استفاده از اين بازي مهارت هاي سازشي يا كار آمدن با زندگي را بياموزند و بسيار خوش بين و با اعتماد به نفس شوند.

يكي از نكات مثبت اين بازي اين است كه به هيچ گونه وسيله خاصي نياز ندارد و در هرجايي مي توان آن را بازي كرد. در حقيقت همه مي توانند با هر امكاناتي آن را انجام دهند. حتي اين بازي مي تواند با پوشيدن لباس هاي مبدل نيز انجام شود در اين صورت كودك اشتياق بيش تري براي بازي پيدا مي كند.

تكنيك آدم بادكنكي

مقدمه

برخي از كودكان احساس عصبانيت خود را به ديگران سوق مي دهند، اين كودكان معمولا از طرف ديگران مورد تمسخر يا زورگويي قرار مي گيرند و به همين دليل عملكرد نامناسبي در خانه يا مدرسه دارند.

عدم توانايي در رهاسازي خشم و عصبانيت به شيوه مناسب ممكن است منجر به شكايات جسماني (سردرد، معده درد و غيره) شود. كودك با استفاده از تكنيك آدم بادكنكي مي تواند احساسات بد خود را هدايت كند و به آرامش برسد.

منبع :  محافظت از كودكي كه مورد قلدري قرار گرفته با بازي درماني