فرزند پروري
خانواده اولين و مهمترين كانون پرورش صحيح و شكوفايي استعدادهاي كودكان است.
شيوه هاي فرزند پروري والدين نقش مهمي در رشد و نمو رواني – اجتماعي ، ارتباطات خانوادگي، موفقيتهاي تحصيلي، توانايي تصميم گيري و اعتماد به نفس فرزندان دارد.
در واقع سبك فرزندپروري والدين است كه مشخص مي كند فرزندان در آينده، فرد موفقي باشند يا خير.
به طور كلي 4 نوع سبك فرزند پروري وجود دارد كه والدين گاه، آگاهانه و گاه، ناآگاهانه از آنها براي تربيت فرزندشان تبعيت مي كنند.
سبك هاي فرزند پروري
- مستبدانه
- سهل گيرانه
- طرد كننده
- مقتدرانه
در سبك فرزند پروري مستبدانه والدين اهميت زيادي به نظم و ترتيب مي دهند و قوانين دقيق و مشخصي براي فرزندان تعيين مي كنند و در واقع بصورت خشك و انعطاف ناپذيري با فرزندان خود برخورد مي كنند. تمركز والديني كه سبك مستبدانه دارند بر روي اطاعت است و نسبت به احساسات و هيجانات فرزندشان بيش از حد بي توجهند. فرزندان چنين والديني در آينده، معمولا اعتماد به نفس پاييني دارند، پرخاشگر و كينه جو هستند، دروغ و پنهانكاري زيادي دارند و به جاي حل مشكلات به صورت منطقي به صورت پرخاشگرانه و هيجاني رفتار مي كنند.
سبك فرزند پروري سهل گيرانه نقطه مقابل سبك مستبدانه است. والديني كه چنين شيوه ي تربيتي را پيش مي گيرند هيچگونه قانوني براي فرزندان خود وضع نمي كنند، بيش از حد مهربانند، سعي مي كنند بدون توجه به خواسته هاي كودك و درست يا غلط بودنش، خيلي سريع آنها را به جا آورند. اين والدين بيش از حد به احساسات و هيجانات كودك پاسخ مي دهند. اين والدين براي فرزندانشان گوش شنواي خوبي دارند ولي تلاشي براي اصلاح رفتار كودك نمي كنند. انتظاراتي از فرزند خود ندارند و يا انتظاراتشان در حداقل ممكن است. كمبود اعتماد به نفس، مشكل در بازداري هيجاني و كنترل رفتار از جمله مشكلات آينده ي چنين فرزنداني است.
والدين طرد كننده بيشترين ضربه را به فرزندان خود وارد مي كنند، به اين دليل كه نه تنها وقت و انرژي زيادي براي هدايت و اصلاح فرزند خود نمي گذارند بلكه رقبت و توجه زيادي هم به فرزندان خود نشان نمي دهند. در واقع نه قانوني وضع مي شود و نه به نيازها و احساسات كودك توجهي مي شود. والدين افسرده و مبتلا به اختلالات رواني بيشتر اين سبك تربيتي را دارند كه باعث مي شوند كودكان در آينده مشكل در خود ارزشمندي و حرمت نفس داشته باشند، داراي كمبود اعتماد به نفس باشند و به دليل ترس از طرد شدن توسط اطرافيان، با ديگران به خوبي ارتباط برقرار نكنند يا به نوعي شخصيت اجتنابي داشته باشند.
سبك فرزند پروري مقتدرانه، شيوه ي تربيتي است كه تا حد زيادي سلامت روان و رشد مناسب كودكان را تضمين مي كند. در اين سبك والدين براي ايجاد و حفظ رابطه ي مثبت با فرزندشان تلاش مي كنند و در عين حال كه قوانيني را براي شيوه ي تربيتي فرزندان وضع و اجرا مي كنند به احساسات فرزندشان توجه مي كنند و جهت جلوگيري از مشكلات رفتاري وقت و انرژي زيادي مي گذارند، كه همه ي اين عوامل باعث مي شود فرزنداني مستقل و مسئوليت پذير تربيت كنند. اين فرزندان در آينده گرايش به شادي و موفقيت زيادي دارند و همچنين در بيان احساسات و نظرات خود به راحتي رفتار مي كنند، يعني توانايي ابراز وجود دارند.
حال با توجه به تبعات سبك هاي فرزند پروري مستبدانه و سهل گيرانه و طرد كننده و اهميت سبك فرزند پروري مقتدارانه، نياز است كه سعي كنيم شيوه ي تربيتي مقتدارانه را براي تربيت فرزندانمان بكار ببريم.
ما در اين مقاله اطلاعاتي را در مورد چگونگي اجراي سبك فرزند پروري مقتدرانه خواهيم داد:
- با همسرتان هماهنگ باشيد
اولين و مهمترين نكته براي داشتن سبك فرزند پروري مقتدرانه اين است كه زن و شوهر در مورد تربيت فرزنشان با يكديگر هماهنگ باشند و اهداف مشتركي داشته باشند و در مورد وضع قوانين با يكديگر توافق داشته باشند و در اين راستا يكديگر را همراهي كنند. والدين موفق فرزند پروري را كاري گروهي مي دانند و تربيت فرزند را فقط بر عهده ي يك نفر نمي گذارند و مهمترين مسئله اين كه براي جلوگيري از مشاهده ي رفتار متعارض والدين توسط كودكان، در مقابل هر رفتار كودك، واكنشي در يك راستا از خود بروز مي دهند.
- قوانين انضباطي قاطع وضع كنيد
با مشخص كردن قوانين واضح و منطقي و پايبند بودن به اين قوانين، سعي كنيد رفتار درست را به فرزند خود آموزش دهيد . زماني كه والدين از نظمي قاطعانه استفاده مي كنند فرزندان نيز مسئوليت پذيري و كنترل رفتارهاي خود را ياد مي گيرند. بنابراين سعي كنيد در مورد قوانيني كه مي گذاريد صريح باشيد و دلايل خود را براي آنها توضيح دهيد.
- پيامدهاي رفتاري كه مشخص مي كنيد حتما اجرا كنيد
ممكن است به فرزند خود بگوييد كه اگر با دوستانت مهربان باشي و اسباب بازي هايت را به آن ها هم بدهي آخر هفته تو را به سينما مي بريم (استفاده از تشويق به منظور افزايش رفتار مثبت يعني تعامل سازنده با همسن و سالان)، يا اينكه به فرزند خود بگوييد اگر اسباب بازي هايت را بعد از بازي جمع نكني به تو اجازه نمي دهم امروز تلويزيون تماشا كني (استفاده از تنبيه جهت حذف رفتار منفي يعني جمع نكردن اسباب بازي ها). در صورت وضع كردن پيامدهاي رفتاري (چه تشويق و چه تنبيه) حتما به آنها پايبند باشيد و آنها را اجرا كنيد تا كودكان صحبت ها و حرف هاي شما را جدي بگيرند.
- در دسترس باشيد
در دسترس بودن به اين معني نيست كه شما هر لحظه و هميشه كنار فرزند خود باشيد و به نيازهاي خود توجهي نداشته باشيد بلكه به اين معني است كه زماني كه كودك به توجه و مراقبت و محبت شما نياز دارد به راحتي بتواند به شما دسترسي داشته باشد. هنگامي كه كودك به شما نزديك مي شود بهتر است براي لحظه اي، كار خود را متوقف كرده و زماني را با او بگذاريد.
- شنونده ي خوبي باشيد و به نيازها و احساسات فرزندتان توجه كنيد
زمان هايي پيش مي آيد كه ممكن است فرزند شما به علت بيماري يا عوامل محيطي دچار تنش و بي قراري شده باشد و يا در مورد احساساتش دچار تناقض شده، سعي كنيد در اين زمان ها شنونده ي خوبي براي فرزندان خود باشيد، در مورد نيازها و احساسات فرزندتان با او صحبت كنيد.
- به نظرات فرزند خود اهميت بدهيد
سعي كنيد در موارد متعدد نظر فرزندتان را بپرسيد و براي نظرات او ارزش قائل شويد و به او اين حس را منتقل كنيد كه نظراتش براي شما مهم و ارزشمند است. اين كار به فرزند شما احساس اعتماد به نفس و خود ارزشمندي مي دهد. همچنين سعي كنيد به فرزندتان اجازه دهيد در تصميم گيري هاي كوچك نقش داشته باشد مثلا در انتخاب لباسش از او نظرش را بپرسيد، با اين كار شما به فرزندتان مي آموزيد كه به تدريج مسئوليت تصميم هاي خود را بر عهده بيريد.
- مسئوليت هاي كوچك را به او واگذار كنيد
با دادن مسئوليت هاي كوچك و متناسب با سنش مستقل بودن را به فرزندتان آموزش دهيد. مثلا در چيدن ميز غذا از او كمك بخواهيد و بعد از تمام شدن كار به او بگوييد كه كمك كردن او چقدر در روند كار تاثير داشته، اين كار در عين حال كه باعث افزايش اعتماد به نفس و توانمندي فرزدتان مي شود سبب مي شود فرزند شما كار گروهي را نيز ياد بگيرد و بفهمد كمك كردن به ديگران چقدر مي تواند مفيد باشد.
- از فرزند خود انتظارات واقع بينانه داشته باشيد
سعي كنيد از فرزند خود متناسب با سنش انتظار داشته باشيد و از مقايسه كردن فرزند خود با ديگر فرزندان و كودكان خودداري كنيد. در صورت مشاهده ي تاخيرات رشدي در فرزندتان صبور باشيد و تفاوت هاي فردي را در كودكان در نظر بگيريد و اين نكته را در نظر بگيريد كه كودكان براي انجام هر كاري نياز دارند كه از قبل آمادگي لازم را براي انجام آن كار به دست بياورند، ولي اگر اين تاخيرات بيش از حد طولاني شد حتما به روانشناس كودك مراجعه كنيد.
- وقت هايي را براي تعامل مثبت و بازي با كودك اختصاص دهيد
به فرزند خود محبت كنيد و از در آغوش گرفتن فرزندتان، تماس چشمي، لبخند، نوازش و بيان جمله ي دوستت دارم از فرزندتان در طول روز غافل نشويد، به تفريحات كودك اهميت بدهيد و سعي كنيد زمان هايي را به بازي با فرزندتان اختصاص دهيد.
- از خود مراقبت كنيد
سعي كنيد در عين حال كه نسبت به نيازهاي كودك حساس هستيد، به نيازهاي خودتان نيز توجه كنيد و مراقب سلامت جسمي و رواني خود باشيد . متمركز شدن صرف بر روي فرزندان همانطور كه براي والدين آسيب زاست به نفع كودك نيز نيست، چون كودكان قبل از هرچيز به والديني داراي سلامت روان احتياج دارند. از جمله راه هاي مراقبت از خود: داشتن فعاليت هاي لذت بخش روزانه، داشتن انتظارات واقع بينانه از خود، ورزش كردن، دنبال كردن اهداف، مقايسه ي خود با افكار و باورهاي معقول، ريلكسيشن روزانه
- الگوي مناسبي براي فرزندتان باشيد
فراموش نكنيد كه شما زماني مي توانيد سبك فرزند پروري درستي داشته باشيد و فرزندان خود را به خوبي تربيت كنيد كه خودتان رفتار درستي داشته باشيد، زماني مي توانيد فرزند شادي تربيت كنيد كه خودتان روحيه ي مثبتي داشته باشيد، آموزش نظم به فرزندتان زماني امكان پذير است كه خودتان به آن مقيد باشيد و در نهايت اينكه كودكان با مشاهده ي شما شيوه ي درست رفتار كردن را مي آموزند بنابراين سعي كنيد الگوي مناسبي براي فرزند خود باشيد.
چيزي كه مهم است توجه به اين نكته است كه تربيت و پرورش فرزندان كار بسيار سختي است، گاهي ممكن است والدين در امر تربيت فرزند خود دچار درماندگي شوند و ندانند با يك مسئله ي خاص در مورد فرزند چگونه رفتار كنند كه در اين راستا كمك گرفتن از مشاور و روانشناس كودك امري لازم محسوب مي شود، بنابراين در اين مواقع مراجعه به مشاور را در برنامه هاي خود قرار دهيد.
مشاوران ما در مركز مشاوره ي مشاورانه در زمينه ي فرزند پروري، به صورت تخصصي،شما را ياري خواهند كرد.
- ۲ بازديد
- ۰ نظر